แต่ยังรับผิดชอบกระทู้อยู่บ้าง มัคคุเทศก์ คนธรรพ์จึงกลับมาอีกครั้ง
ภาพพระพิฆเนศบนสมุดข่อย พระกรข้างขวาทรงดอกบวก ข้างซ้ายทรงตรี
พระพิฆเนศวรหรือพระพิฆเนศ ถือเป็นเทพเจ้าแห่งความสำเร็จ
ตามตำรับนารายณ์ประทมสินธุ์กล่าวว่า พระพิฆเนศอุบัติจากพระกรรณเบื้องขวาของพระอัคนี
พระโกญจนาเนศวรศิวบุตร อุบัติจากเปลวเพลิงที่พวยพุ่งออกทางพระกรรณเบื้องซ้ายของพระอัคนี
อ้อ ที่แท้เป็นพี่น้องต่างพระกรรณกับพระพิฆเนศนี่เอง
เทพเจ้าองค์นี้ ทรงประทานกำเนิดช้างเผือกตระกูลอัคนีพงศ์
สมุดภาพตำราคชลักษณ์ เป็นสมุดไทยขาว เขียนด้วยหมึกดำ ตัวอักษรภาษาไทย
เล่มที่นำมาแสดงนี้ เป็นฉบับหลวง เขียนขึ้นในสมัยรัตนโกสินทร์ แต่งด้วยกาพย์ฉบัง
อธิบายลักษณะของช้างประเภทต่างๆ ทั้งที่เป็นช้างศุภลักษณ์ และช้างทุรลักษณ์
ภาพตอนต้นเป็นเทพยดาสำคัญในการคชกรรม
มาตังคกรีเทพ คือเทพเจ้าทั้ง ๒๖ องค์ที่สถิตรักษา ส่วนต่างๆตามร่างกายของช้างสำคัญ
ช้างคิริเมขล์ มี ๓ เศียร ประกอบด้วยคชลักษณ์งดงาม เป็นช้างทรงของพญาวสวัตดีมาร
ภาพนี้ วาดได้สวยงามมากครับ จนผมต้องเพ่งดูซ้ำหลายครั้ง
ช้างสวมชฎาเสียด้วย เป็นถึงช้างทรงของพญามาร แต่ก็ดูเป็นช้างอารมณ์ดี
กรมสมเด็จพระปรมานุชิตชิโนรสฯ ได้กล่าวถึงช้างคิริเมขล์ไว้ในลิลิตตะเลงพ่าย
หัสดินทร์ปิ่นธเรศไท้ โททรง
คือสมิทธิมาตงค์ หนึ่งช้าง
หนึ่งคือคิริเมขล์มง คลอาสน์ มารเอย
เศียรส่ายหงายงาคว้าง ไขว้แคว้งแทงโถม
โคลงบทนี้ ทำให้เรารู้ว่า ช้างทรงของพระเจ้าแผ่นดิน
๑ สมิทธิมาตงค์ (ยังค้นรูปไม่พบ)
๒ คิริเมขล์
บาทสุดท้ายบอกถึง อาการของช้างสาร ยามใช้งาเข้าจู่โจมประจัญกับข้าศึก
เข้าสู่เนื้อหาตำราคชลักษณ์เสียที
คันธหัตถี มีสีกายดังไม้กฤษณา อุจาระ ปัสสาวะ และกายมีกลิ่นหอม (ใครเป็นควาญ เคยพบรึเปล่า)
มีบริวารเป็นอันมาก ช้างคันธหัตถี ๑๐ ช้าง จึงจะมีกำลังเท่าช้างมงคลหัตถี ๑ ช้าง
ปิงคลหัตถี ผิวกายสีเหลืองอ่อน ดวงตาประหนึ่งตาแมว มีกำลังมากและห้าวหาญในการศึก
มีกำลังน้อยกว่าคันธหัตถี ปิงคลหัตถี ๑๐ ช้าง จึงจะมีกำลังเท่าคันธหัตถี ๑ ช้าง
วันนี้ขอหยุดที่ ๒ ช้างก่อน
เรื่องช้างๆเป็นงานที่หนักและเหนื่อย
แต่จะพยายามเข็นช้างออกมาอาทิตย์ละสองสามเชือก
สำหรับท่านผู้สนใจวรรณคดีตำรับช้าง ขอแนะนำหนังสือดุษฎีสังเวยกล่อมช้าง
ไว้อ่านประดับความรู้เรื่องช้างๆ
พิมพ์ครั้งที่๒ ปี ๒๕๒๗ ส่วนเล่มที่พิมพ์ครั้งหลังสุดไม่นานมานี้ หาซื้อได้ที่ร้านศึกษาภัณฑ์
ขอบอกไว้อย่าง หากท่านมุ่งมั่นจะอ่านตำรับช้างอย่างจริงจัง
ถ้ายังไม่มีพจนานุกรมไทยที่บ้าน ก็ขอให้ซื้อติดมือมาด้วย
รึชอบสะดวกเคาะแป้นพิมพ์หาความหมายทางระบบออนไลน์ก็ตามใจ
โปรดติดตามตอนต่อไป อาทิตย์หน้า
มัคคุเทศก์ คนธรรพ์
๖/๓/๕๖
ขอบพระคุณ ที่กรุณาเยี่ยมชมนะจ๊ะ :
บันทึกการเข้า
