Re: เขาว่ากวีตายแล้ว

หอมวรรณศิลป์
(โคลง ฉันท์ กาพย์ กลอน)
   (๑๓)
กระตังใบ

๑.
โคลง
(โคลง ๔ สุภาพ)
กระตังใบพุ่มต้น      เตี้ยจริง
ต้างไก่ใหญ่ชื่ออิง      ถิ่นบ้าน
ใบแหลมย่อยแต้มกิ่ง      ก้านทั่ว
ดอกช่อผลแป้นป้าน      รากต้นพื้นบ้านยาฯ

๒.
ฉันท์
(วิชชุมมาลาฉันท์ ๘)
ต้างไก่ใหญ่ชื่อ      เลื่องลือรักษา
รากแห้งเป็นยา      ต้มดื่มรสเย็น
ยอดอ่อนฝาดลิ้ม   ผักจิ้มเคียงเล่น
ทั้งต้นล้วนเป็น      พื้นบ้านยาไทยฯ

๓.
กาพย์
(กาพย์ยานี ๑๑)
กระตัง-ต้างไก่ใหญ่       พบทั่วไปผักไทยถิ่น
ไม้พุ่มขึ้นครึ้มดิน      ยอดอ่อนกินจิ้มพริกแดง
รากต้นล้วนประโยชน์      เลิศโอสถสรรพคุณแรง
ใช้ร่วมอบเชยแห้ง      ฤทธิ์กำแหงผ่อนกล้ามเกร็งฯ

๔.
กลอน
(กลอน ๘)
รากกระตังตากแห้งต้มน้ำดื่ม      รสเย็นชื่นแก้ปวดขบเมื่อยล้า
ดับไข้ร้อนขับเหงื่อทั่วกายา         ผ่อนรักษาครั่นเนื้อคุดทะราดบิด
ใช้ทั้งต้นร่วมกับอบเชยนั้น      ระงับพลันกล้ามเนื้อคลายเกร็งฤทธิ์
ยอดอ่อนสวยฝาดเย็นมันนิดนิด      จิ้มน้ำพริกหลากชนิดสำรับเคียงฯ

สนอง เสาทอง
2 มิถุนายน 56

หมายเหตุ ;
*ชื่อสามัญ กระตังใบ
**ชื่อวิทยาศาสตร์ Leea indica Merr
***ชื่อพื้นถิ่น ต้างไก่ใหญ่
   ผักธาตุไฟ รสฝาด เย็น มัน เป็นไม้ทรงพุ่มขนาดเล็ก ใบประกอบย่อยรูปไข่ปลายแหลม ขอบจัก สีเขียวเข้ม ดอกมีขนาดเล็กสีน้ำตาลแดงรวมกันเป็นช่อดอก ผลขนาดเล็ก กลมแป้น ผลดิบสีเขียวอ่อนเมื่อสุกจะมีสีดำ ยอดอ่อนรสฝาดมันใช้กินเป็นผักสดจิ้มน้ำพริก
****สรรพคุณทางยา และวิธีใช้
ราก-แห้ง รสเย็นต้มน้ำดื่ม แก้ไข้ แก้ปวดเมื่อยตามร่างกาย ดับร้อน ขับเหงื่อ แก้บิด รักษาโรคคุดทะราด และครั่นเนื้อครั่นตัว
ทั้งต้น-ใช้ร่วมกับอบเชย ต้มดื่มเป็นยาระงับอาการเกร็งของกล้ามเนื้อ