คนอมตะ ๒๘. แยนะ สะแลแม

ผ้า “ฮิญาบ” สวยงามตามแบบอย่าง
ตามแนวทางอิสลามห้ามอวดผม
“แยนะ สะแลแม” เธอชื่นชม
ปักสวยสมประจักษ์ใจใช้งดงาม

ผ้าคลุมผมคลุมเพียงกายอยู่ภายนอก
ไม่อาจบอกภายในไร้หวั่นหวาม
แม่ลูกแปดแห่ง “ตากใบ” แดนไฟลาม
เธอทวงถามสิทธิ์ชอบธรรมนำชุมชน

มุ่งช่วยเหลือจำเลยคดีใหญ่
แม้เภทภัยมากมายในแห่งหน
แม้รู้น้อยด้อยปัจจัยไม่จำนน
แม้ยากจนแต่กุศลล้นชายแดน

เธอศึกษารูปคดีมีทางออก
เธอวิ่งรอกหาหลักทรัพย์นับหลายแสน
ทำหน้าที่ดุจทนายฝ่ายขลาดแคลน
เป็นตัวแทนแนบแน่นใจในกดดัน

เป็นผู้นำกลุ่มสตรีผู้สูญเสีย
ล้วนลูกเมียญาติมิตรผู้อาสัญ
ร่วมจิตใจร่วมปัญญาร่วมประจัญ
ร่วมฝ่าฟันยากลำบากจากเหตุการณ์

ผ้า “ฮิญาบ” ผืนนี้ที่เธอปัก
ลายแห่งรักยุติธรรมนำสมาน
ลายเกลี่ยไกล่ใช้เวลานานแสนนาน
ยังยืนกรานสร้างงานแท้แม้เข็มตำ

ร้อยเรียงและถ่ายภาพโดย เดชา เวชชพิพัฒน์



แยนะ สะแลแม

จากการทำงานด้วยความเสียสละ และจิตใจที่มุ่งมั่นเด็ดเดี่ยวในการปกป้องสิทธิมนุษยชนของผู้คนในพื้นที่จังหวัดชายแดนใต้  ทำให้ แยนะ สะแลแม หญิงเหล็กแห่งตากใบ ในวัยเฉียดห้าสิบ ที่มีความรู้เพียงจบชั้นประถมสี่ ได้รับรางวัล “ผู้หญิงปกป้องสิทธิมนุษยชน” ประจำปี ๒๕๕๐ จากคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ

นอกจากนี้เธอยังเป็นหนึ่งในตัวแทนของกลุ่มสตรีสานสัมพันธ์สู่สันติสุข เป็นการรวมกลุ่มของผู้หญิงที่ลูกชาย สามี พ่อ หรือญาติเสียชีวิตในเหตุการณ์ตากใบและเหตุรุนแรงอื่นๆ โดยแยนะทำหน้าที่ประสานงานการให้ความช่วยเหลือด้านกฎหมายและสิทธิมนุษยชนแก่ผู้ได้รับผลกระทบทั้งจากกรณีตากใบ และกรณีต่างๆ ประสานงานร่วมกับกลุ่มเยาวชนใจอาสาเพื่อครอบครัวผู้สูญเสีย มูลนิธิเครือข่ายครอบครัว คณะทำงานยุติธรรมเพื่อสันติภาพ และอนุกรรมการคุ้มครองสิทธิมนุษยชน จัดเวทีรับฟังเรื่องราวร้องทุกข์พร้อมให้ความรู้และความช่วยเหลือด้านกฎหมาย กระบวนการยุติธรรมและสิทธิมนุษยชนแก่สมาชิกครอบครัวผู้ได้รับผลกระทบจากเหตุการณ์ความไม่สงบในพื้นที่สามจังหวัดชายแดนภาคใต้