Re: วันสตรีไทย (ร่ายสุภาพ)

ย้อนรำลึกวันสตรีไทย
(๑ สิงหาคมของทุกปี)

เบญจกัลยาณี และ เรือน ๓ น้ำ ๔
(สำหรับแม่บ้านศรีเรือนไทย)

๑.
เบญจกัลยาณี

แม่ศรีเรือนสง่าชั้น เบญจกัลย์
คุณสมบัตินั้น อยู่ห้า
ศุภลักษณ์วามวรรณ ล้ำยิ่ง
มิ่งแม่บรรเจิดจ้า ผ่องแผ้วเบญจกัลยาณีฯ

-๑-
ผมงาม
ผมงามนั้นหนึ่งแท้ แน่นอน
เช่นดั่งหางยูงว่อน ร่ายฟ้อน
รำแพนกรีดอร่ามอร วาดปีก
งามหนึ่งผมยั่วร้อน พ่อบ้านปลื้มหลงฯ

-๒-
เนื้องาม
เนื้อทรามสงวนนั่นชี้ งามนาง
เอิบอิ่มถ้วนสรรพางค์ นิ่มเนื้อ
เรื่อฝีปากแดงอย่าง ตำลึงสุก แม่นา
ตึงเต่งอะร้าแอร่มเชื้อ แช่มช้อยอัปสรฯ

-๓-
ฟันงาม
ฟันงามยามยั่วยิ้ม ยวนมอง
ขาวยิ่งสังข์รังรอง วับแก้ว
เรียบเสมอเพชรเรียงก่อง น้ำเอก
งามเฉกนี้เพริศแพร้ว บอกชี้งามทนต์ฯ

-๔-
ผิวงาม
ผิวงามเนียนนั่นแท้ ดอกอุบล
ดำก็ดำทั่วสกนธ์ ละเอียดเนื้อ
หากขาวอย่าเปื้อนปน พร้อยด่าง
ขาวเช่นบุปผชาติเชื้อ ดอกแก้วกรรณิการ์ฯ

-๕-
วัยงาม
วัยงามครบสิ่งถ้วน เบญจกัลย์
งามทุกวัยสะคราญ นุชฟ้า
แม้มีบุตรบ่บั่น สิ้นเสื่อม งามนา
งามอยู่สะอางท้า ผ่องพริ้งสมวัยฯ

๒.
เรือน ๓ น้ำ ๔

-๑-
เรือน ๓
เรือน ๓ น้ำ ๔ นั้น สำนวน
สอนแม่ศรีเรือนควร เร่งรู้
ข้อปฏิบัติล้วน แก้วค่า
ผิเกียจคร้านเกี่ยงอู้ อับสิ้นหมองศรีฯ

-๑.๑-
เรือนพัก
เรือนหนึ่งบ้านพักนั้น ดูแล
ปัดกวาดอย่าเชือนแช ว่างเว้น
ข้าวของสิ่งมากแท้ จัดระเบียบ
เรือนสะอาดเร่งเน้น เรียบร้อยเรือนอาศัยฯ

-๑.๒-
เรือนใจ
เรือนใจสองอุ่นแท้ แนบอิง
สุขทุกข์ไม่ประวิง ล่วงแก้
สมาชิกพักพิง ได้พึ่ง
รวงจิตพิสุทธิ์แล้ ร่วงรุ้งเรือนใจฯ

-๑.๓-
เรือนผม
เรือนผมสามนั่นชี้ ศรีงาม
ภาระบ้านหนักหาม เร่งสู้
เรือนผมอย่ารุ่มร่าม หลุดลุ่ย
เรียบแต่งงามเลี่ยงรู้ เหงื่อเยิ้มย่องมันฯ

-๒-
น้ำ ๔
-๒.๑-
น้ำกินน้ำใช้
หนึ่งน้ำกินอาบใช้ เรือนครัว
พร้อมสรรพใช้ท่านทั่ว ทุกถ้วน
อย่าบกพร่องงานตัว น้ำท่า
หน้าที่อีกมากล้วน แม่บ้านศรีเรือนฯ

-๒.๒-
น้ำใจ
สองน้ำใจโอบเอื้อ อาทร
เผื่อแผ่อย่าผ่ายผ่อน เลี่ยงลี้
เครือญาติอย่าตัดรอน ร้างห่าง
พึงระวังสิ่งนี้ บ่งชี้น้ำใจฯ

-๒.๓-
น้ำคำ
สามน้ำคำแต่งถ้อย เหมาะงาม
ผรุสวาทหยาบหยาม งดสิ้น
ควรรู้พูดหวานวาม พริ้งโสต
คำจาบจ้วงห่ามลิ้น เลี่ยงเว้นเนื่องเสมอฯ

-๒.๔-
น้ำเต้าปูน***
น้ำเต้าปูนสี่นั้น ควรจำ
เชี่ยนหมากพร้อมประจำ สำรับบ้าน
เต้าปูนคะเนน้ำ เหมาะส่วน แม่นา
น้ำมากน้อยอย่าคร้าน เร่งรู้ศึกษาฯ

***น้ำเต้าปูน สมัยก่อนคนไทยนิยมกินหมากกันมาก เชี่ยนหมากเป็นของสำคัญที่ต้องมีติดบ้าน แม่ศรีเรือนต้องคอยดูแลเอาใจใส่หน้าที่ส่วนนี้ น้ำเต้าปูน หมายถึงการหมั่นดูแลเติมน้ำใส่ในเต้าปูนซึ่งต้องมีความละเอียด ถ้าเติมน้ำมากไป ปูนก็จะเหลวป้ายไม่ติด เติมน้ำน้อยไปหรือลืมเติมก็จะข้นเกินไปแห้งแข็งใช้ไม่ได้ สำนวนส่วนน้ำเต้าปูนนี้แม้ปัจจุบันเราจะไม่กินหมากกันแล้ว แต่มีความหมายโดยนัยว่าให้แม่ศรีเรือนดูแลเอาใจใส่ความเป็นอยู่ของสามีและคน ในบ้านโดยรอบคอบและใส่ใจ